केटोले बिहे गर्न नमान्दा सडकजाम !

दिपेन्द्र अधिकारी
रत्ननगर । अचम्मको कुरा, बिहे गर्न नमानेको भन्दै सडकजाम हुन थालेको छ । पूर्वी चितवनस्थित रत्ननगरमा हिजो बिहीबार बिहे गर्न नमानेको झोकमा केटीपक्षले एक घण्टा सडकजाम ग¥यो । दिउँसो साढे एकदेखि साढे दुई बजेसम्म टाँडीचोकमा सडकजाम गरियो । जिल्ला प्रहरी भरतपुरबाट गएको टोलीले बल प्रयोग गरेर जाम खुलाएको थियो ।

केटाले बिहे गर्न नमानेको भन्दै केटीपक्षका आफन्तहरु यसको विरुद्धमा सडकमा उत्रिएका हुन् । टीकाटालो भइसकेपछि पनि केटाले आफूले भनेअनुसार बिहे नहुने भएपछि सम्बन्धित केटीसँग बिहे गर्न इन्कार गरे ।

घटना रत्ननगरको हो । केटा र केटीपक्ष दुबै कम्युनिष्ट विचारधाराका । दुबै पक्षको अभिभावकको सहमतिमा छोराछोरीको जनवादी बिहे गरिदिने निर्णय भयो । केटाले मानेन र भन्यो, ‘म जनवादी बिहे गर्दिनँ, बाजा बजाएर परम्परागत हिसाबले बिहे गर्छु ।’

आफ्नो चाहनाबमोजिम अभिभावकले बिहे नगरिदिने थाहा पाएपछि केटो घरबाट निस्किएर पोखरा पुग्यो । टीकाटालो भएकी केटीलाई भिन्न स्वर बनाएर नयाँ सिममार्फत आफँैले फोन ग¥यो र भन्यो, ‘म तपाईले बिहे गर्न लागेको केटाको साथी, उसले अहिले आफ्नो केटी साथी लिएर पोखरा घुम्न आएको छ ।’

केटीले यस्तो फोन आएपछि आफ्नो अभिभावकलाई भनिछन्, ‘केटो त अर्कै केटी लिएर पोखरा घुम्न गएछ, अब म उसँग बिहे गर्न तयार छैन ।’ घटना थाहा पाएपछि दुबैका अभिभावक र आफन्त छक्कै परे । ‘घटना बुझ्दै जाँदा थाहा भयो, केटालाई जनवादी बिहे गर्न मन नलागेर अर्कै केटी लिएर भागँे भन्ने पार्न त्यसो गरेको रहेछ’, जिल्ला प्रहरी कार्यालय चितवनका प्रहरी उपरीक्षक दीपककुमार थापाले भन्नुभयो ।

‘प्रहरीको काम कसैलाई पक्रेर ल्याई जबरजस्ती बिहे गराइदिने होइन, बरु दुबै पक्षलाई राखेर आपसमा छलफल गराइ कसरी हुन्छ सहमतितर्फ लाग्न प्रेरित गर्ने हो’, प्रउ थापाले भन्नुभयो, ‘बिहे गर्न नमानेको निहुँमा सडक बन्द गर्छांै भन्नु तुच्छ मानसिकता हो । यसले हामीलाई कुसंस्कारतर्फ डो¥याउँछ ।’

केटापक्षलाई सहमतिमा ल्याइदिनुप¥यो भनेर एनेकपा माओवादीका नेताहरुको तारन्तार फोन आएपछि प्रतिउत्तरमा प्रउ थापाले भन्नुभयो, ‘तपाईहरु आपसमा छलफल गरेर सहमतिमा पुग्नुहुन्छ भने ठीक छ, नत्र सडकजाम गर्नुहुन्छ भने सीधै लाठीचार्ज गर्छु र नेतागिरि देखाउनेलाई पक्राउ गरी सार्वजनिक मुद्दा चलाइदिन्छु ।’

बिहे हुनका लागि केटा वा केटी दुबै सहमत हुनुपर्छ । तर कुनै एक पक्ष बिहेका लागि सहमत नभएमा उसलाई कोही कसैले कर लगाउन पाउँदैन । यदि कर लगाएमा कर लगाउनेलाई नै उल्टै ६ महिना कैद र १० हजार जरिवाना वा दुबै सजाय हुने बिहेवारीसम्बन्धी महलमा उल्लेख छ ।

परम्परागत वा जनवादी जुन प्रकारकोे बिहे गर्छुभन्दा पनि केटा वा केटीको इच्छाबमोजिम हुने कानुनमा उल्लेख छ । बिहेवारीसम्बन्धी महलको दफा ३ मा केटा र केटीपक्षबीच बिहेको लागि पूर्वसहमति (इन्गेजमेण्ट) भइसकेपछि पनि कुनै एक पक्षले बिहे गर्न इन्कार गरेमा उसले बिहे नगर्न पाउँछ वा काननुले उन्मुक्ति दिन्छ ।

विकसित राजननीतिक घटनाक्रमले नेपालीमा धेरैभन्दा धेरै राजनीतिक चेतना बढेको छ । तर, सानोभन्दा सानो विषयमा पनि सहमति नहुँदा सडकजस्तो सार्वजनिक मह¤वको स्थानलाई आफ्नो रिस पोख्ने थलो बनाउनु अनुशासनहीनताको राम्रो उदाहरण हो ।

‘पत्रकारलाई धम्की’
यसैबीच समाचार संकलनका क्रममा खटिएका चार जना पत्रकारहरुले आफूहरुमाथि प्रहरी निरीक्षकले समाचार संकलन सामग्री फोरीदिने धम्की दिएको बताएका छन् । चक्काजामको समाचार संकलन गर्न रत्ननगर पुगेका पत्रकारहरु राजेन्द्र आचार्य, हेमराज आचार्य, प्रकाश सिक्देल र अरुण गौतमले आफूहरुमाथि प्रहरी निरीक्षक सुरज कार्कीले सो धम्की दिएको बताएका हुन् ।